دکتر سید مهدی فخرایی در سال ۱۳۳۹ در دزفول متولد شد. وی تحصیلات دوره دبیرستان را در دبیرستان دانشگاه شیراز گذراند و سپس در رشته مهندسی برق و الکترونیک موفق به اخذ کارشناسی ارشد از دانشکده فنی  دانشگاه تهران شد. دکتر فخرایی دوره دکتری خود را در سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴) در دانشگاه تورنتوی کانادا به پایان برد و از همان سال به عضویت هیات علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران درآمد.

دکتر فخرایی طی سالهای ۱۹۹۸  تا ۲۰۰۰ میلادی  (۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹) به عنوان استاد مهمان در دانشگاه تورنتو تدریس می کرد. وی پایه گذار آزمایشگاه هوش سیلیکونی و پردازش مجتمع سیگنال در دانشکده مهندسی برق وکامپیوتر دانشکده فنی دانشگاه تهران بود که عمده فعالیت های آن، بر طراحی و ساخت سیستم ها و مدارهای مجتمع خیلی فشرده متمرکز شده است. تاسیس مرکز پژوهشی الکترونیک خودرو با مشارکت شرکت ایران خودرو از دیگر دستاوردهای مدیریتی استاد فخرایی بود.

در کارنامه دکتر فخرایی علاوه بر ۲۲۰ مقاله علمی ملی و بین‌المللی ، فعالیت های دیگری نظیر دبیری ۱۲ همایش علمی در کشور نیز به چشم میخورد.

  دکتر فخرایی در شکل گیری "بنیاد ملی نخبگان" و "مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت"مشارکت داشت و برای همه نخبگان کشور، چهرهای آشنا، صمیمی و خدوم به شمار بود.

ایشان همچنین از فعالان ارتباط صنعت و دانشگاه بود که پژوهش‌های کاربردی و عملیاتی شده زیادی در صنعت داشت. دکتر فخرایی در ۱۶ آذرماه سال ۱۳۹۳ پس از یک دوره بیماری چهره در نقاب خاک کشید.

تاسیس جایزه دکتر فخرایی، با درخواست دانشکده مهندسی برق وکامپیوتر در سال ۱۳۹۵ به تصویب بنیاد رسید و در ابتدا قرار بود برندگان آن جایزه به طور سالیانه از میان برترین پژوهشهای انجام شده در حوزه الکترونیک در کشور توسط تیمی از استادان متخصص در موضوع در دانشکده مزبور برگزیده شوند. پس از برگزاری دوره اول جایزه در حاشیه بیست و هشتمین کنفرانس مهندسی برق ایران در سال ۱۳۹۷ برگزاری جایزه به بخش ایران IEEE  محول شد و اکنون به طور سالیانه به برترین پژوهش دوره دکتری در حوزه دیجیتال اعطاء می شود.

برگزیدگان جایزه:

سال ۱۳۹۹: دکتر رضا لطفی از دانشگاه فردوسی مشهد

سال ۱۴۰۰: دکتر وحید غفاری‌نیا از دانشگاه صنعتی اصفهان

سال ۱۴۰۱: دکتر علی مدی از دانشگاه صنعتی شریف